Klienci, którzy prowadzą działalność w formie JDG to nadal większość, chociaż staram się z całych sił edukować w zakresie korzyści jakie przynosi prowadzenie działalności w formie sp. z o.o.

Często Klienci ci żyją w przekonaniu, że majątek związany z prowadzoną przez nich działalnością stanowi ich majątek odrębny, i że małżonkowi nic się z niego nie należy. Co więcej - nie uznają za majątek przedmiotów czy pojazdów, które leasingują i wykorzystują w swojej działalności. Co ciekawe ze strony innych prawników także spotkałam się z opinią, że skoro samochód jest w leasingu to nie jest to majątek, a zobowiązanie i nie powinien być uwzględniany w podziale majątku.

Niewątpliwie w sytuacji gdy coraz więcej par się rozstaje istotnym jest, aby mieć świadomość co stanowi, a co nie, majątek wspólny, i z czego będziemy musieli się rozliczyć z małżonkiem.

Ogólne zasady związane z podziałem majątku

są takie, że, o ile małżonkowie nie zawarli żadnych umów majątkowych, to co zostało kupione ze środków wspólnych w trakcie trwania małżeństwa wchodzi do majątku wspólnego. Takimi środkami wspólnymi są dochody uzyskiwane przez małżonka z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej – chociażby działalność ta została założona przed zawarciem związku małżeńskiego. I to bez względu na to czy stroną umowy sprzedaży jest jeden z małżonków czy oboje małżonkowie.

Leasing jako składnik majątku wspólnego

Tym samym, jeżeli w trakcie trwania związku małżeńskiego, z dochodu z działalności prowadzonej przez małżonka, został wzięty w leasing samochód, z którego korzystają małżonkowie, to samochód ten będzie podlegał rozliczeniu i to bez względu na to kiedy dojdzie do jego wykupu, tj. czy do wykupu dojdzie w trakcie trwania wspólności majątkowej czy po ustaniu wspólności. Oczywiście „samochód będzie podlegał rozliczeniu”, to skrót myślowy, którym posługuję się na potrzeby tego wpisu, aby przedstawić to bardziej prosto i obrazowo. Z prawnego punktu widzenia rozliczeniu w ramach podziału majątku będzie podlegało bowiem prawo użytkowania przedmiotu wziętego w leasing oraz roszczenie o jego nabycie (post. SN z dnia 28 stycznia 2015 r., II CSK 322/14).

Wartość do rozliczenia

Nie jest zatem tak jak twierdzą niektórzy, że leasing to zobowiązanie, a skoro tak to przecież zobowiązania nie podlegają podziałowi.
Jak wskazał bowiem SN w przytoczonym powyżej orzeczeniu: w takiej sytuacji składnikiem majątku jest prawo korzystania z samochodu i roszczenie o jego nabycie – a zatem prawo o określonej wartości majątkowej, która może zostać ustalona – w braku porozumienia małżonków – przez biegłego z zakresu wyceny. Wartość tą można oszacować mając na uwadze wartość rynkową samochodu, wartość wpłaconego wkładu własnego i wartość rat spłaconych, o ile środki na ten cel pochodziły z majątku wspólnego.

Co istotne

dokonując oceny czy dany składnik stanowi majątek wspólny czy też nie, nie można zapominać o przepisie art. 33 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym „do majątku osobistego małżonka należą przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków”. Oczywiście obowiązek wykazania tych okoliczności ciąży na tym, kto się na nie powołuje, albowiem mamy domniemanie wspólności, jednak jest możliwość aby w określonych sytuacjach odnieść się do tego postanowienia – także w odniesieniu do samochodu w leasingu.

A zatem

pamiętać należy, że kwestie związane z prowadzoną działalnością i rozliczeniem pomiędzy małżonkami nie są takie oczywiste i proste. Wiele zależy od kontekstu i tego co strony są w stanie wykazać. Mając na uwadze, że zwykle mówimy tutaj o dużych sumach warto znać swoje prawa, a najlepiej zabezpieczyć się przed takimi sytuacjami zawczasu.

Jeżeli masz pytania w tym temacie, albo chciałbyś się zabezpieczyć na wypadek rozwodu zapraszam do kontaktu.